11.5 C
Kiev
Perşembe, Mart 28, 2024
spot_imgspot_imgspot_imgspot_img

Ukrayna Sanayinin merkezi Zaporoje’nin gündeminde Türkiye vardı, Burak Pehlivan

14711432_1256778751019058_7859504322298481293_o2-1024x598
Ukrayna’nın sanayi merkezi Zaporoje’de geçtiğimiz hafta düzenlenen Zaporoje Ekonomi Forumu’nun gündeminde Türkiye olmasına rağmen açılış konuşmasını bir başka yurtdışı programı nedeniyle ne yazık ki gerçekleştiremedim. Ancak düzenleyici kurum Zaporoje Ticaret ve Sanayi Odası’na bir röportaj vererek görüşlerimi paylaşma imkanı buldum.  Rusça olarak verdiğim röportajda özellikle iki ülke arasında imzalanması artık son aşamaya gelen ve karşılıklı ticaret ve yatırımları güçlü bir biçimde ivmelendirmesini beklediğimiz Türkiye Ukrayna Serbest Ticaret Antlaşmasını konuştuk. Ayrıca iki ülke iş dünyaları arasındaki işbirliği olanaklarını da değerlendirdik.  Aşağıda bu röportajın Türkçe çevirisi yer alıyor. 3-4 Kasım tarihlerinde Lviv’de Ukrayna Cumhurbaşkanı Petro Poroşenko’un himayelerinde gerçekleşecek 16. Uluslararası Lviv Ekonomi Forumunda ise Lviv Bölgesinin genç ve başarılı valisi Oleg Siniutka’nın davetini kabul ederek, Türkiye ve AB arasında 1996 yılında yürürlüğe giren Gümrük Birliği Antlaşması sonrasında, ülkemizin Avrupa Birliği ile ekonomik entegrasyonuna ilişkin deneyimlerini paylaşacağım bir sunum yapacağım.

Nataliy Ohromiy: Son zamanlarda Zaporoje’deki Ukrayna sermayeli işletmelerin Türk firmalarıyla ilişkileri geliştirmeye büyük önem verdiğini görüyoruz. Bu işbirliğinin özellikle hangi sektörlerde gelişeceğini düşünüyorsunuz?

dsc_3671-001-09-54-06

Burak Pehlivan: Zaporoje, bugün itibarıyla Ukrayna’nın en önemli sanayi bölgesi haline geldi. Makine, metal gibi sektörlerin merkezi konumundaki Zaporoje’nin, Türkiye’ye ihracatı ise 400 milyon doları geçiyor. Geleneksel olarak, Ukrayna’nın Türkiye’ye ihracatında en az %50’lik payı demir-çelik ürünleri oluşturur. Ancak hem Doğu Ukrayna’da yaşanan gelişmeler hem de dünyada demir-çelik fiyatlarındaki düşüşün etkisiyle Ukrayna’nın Türkiye’ye ihracatında demir-çeliğin payı %45’lere inmiş durumda. Zaporoje, sahip olduğu sanayi potansiyeliyle umuyoruz ki, Türkiye’ye yalnız bu alanda değil, sanayinin başka alanlarında da satış yapsın. Güçlü sanayisi olan Zaporoje Bölgesinin, Türkiye Ukrayna Serbest Ticaret Antlaşmasından, Ukrayna’da en olumlu etkilenecek bölge olacağını düşünüyorum. Bu antlaşma sonrasında makine, gıda ürünleri ve metal başta olmak üzere birçok sektörde Zaporoje’den Türkiye’ye yapılan ihracatta ciddi artış olacaktır.  Türkiye’den, Zaporoje’ye gözle görülür miktarda hafif sanayi yatırımı geleceğini ise bekleyebiliriz.  

14700996_1256771034353163_8191256877080998207_o

NO: Başkanlığını yaptığınız Uluslararası Türk Ukrayna İşadamları Derneği’nin(TUİD) başlıca vazifelerinden biri de iki ülke iş dünyaları arasında bir köprü oluşturmak. Size göre Türkiye Ukrayna arasında imzalanmasını beklediğimiz ve Zaporoje Ticaret ve Odası olarak da desteklediğimiz Serbest Ticaret Antlaşması’nın(STA) iki ülke arasındaki ekonomik ve ticari ilişkilere etkisi nasıl olacak?

BP: Türkiye Ukrayna Serbest Ticaret antlaşmasını yalnızca bir serbest ticaret antlaşması olarak görmemek lazım. Bu antlaşma, aynı zamanda bir serbest ticaret ve yatırım antlaşması da olacak. 1996 yılında Türkiye ile AB arasında Gümrük Birliği yürürlüğe girerken birçok  büyük sanayi işletmesi, Türk işadamlarının hatırı sayılır bir bölümü bu antlaşmaya karşıydı. Onlara göre Türk firmaları Avrupalı rakipleriyle rekabet edemeyecek ve Türkiye Avrupa mallarıyla dolacaktı. Halbuki onların korkuları gerçekleşmedi. Avrupa’nın tabii ki, Türkiye’ye ihracatı arttı ama Türkiye’nin de Avrupa’ya ihracatı 5 katın üzerinde arttı. Rekabetin  etkisiyle Türkiye’de üretilen malların kalitesi yükselerek, Türk firmalarının yalnız Avrupa’ya değil dünyanın birçok ülkesine ihracat yapmasının yolu açıldı. Türkiye’ye son 15 yılda gelen 140 milyar dolardan fazla yabancı yatırımın yarıdan fazlası ise AB ülkelerinden geldi. Türkiye Ukrayna Serbest Ticaret Antlaşması da Ukrayna lehine yatırımlar açısından önemli bir avantaj getirecek. Özellikle hafif sanayi alanında Türkiye’den Ukrayna’ya ciddi bir sermaye ve know-how akışı meydana gelecek. Biz yüzün üzerinde fabrikanın ilk etapta Ukrayna’ya taşınacağını düşünüyoruz. Nitekim Türkiye Mısır Serbest Ticaret Antlaşması imzalanmadan önce bu ülkedeki Türk yatırımları yalnızca 50 milyon dolarken, 3 yıl içerisinde Mısır’daki Türk yatırımları 2 milyar doları aştı. 

NO: Bu yıl yalnızca Zaporoje Ticaret Odası’nı iki üst düzey Türk işadamı heyeti ziyaret etti. Birçok Türk firmasının Ukrayna’da yatırımları var ve aynı şekilde Türk ve Ukrayna firmaları arasında ortak projelere de tanıklık ediyoruz. Bize Ukrayna’da başarılı olmuş Türk firmalarından ve Türkiye’de yatırım yapan Ukrayna firmalarından birkaç örnek verebilir misiniz?

BP: Ukrayna’da 600 üzerinde Türk firması var ve bu firmalar Ukrayna’ya bugüne kadar 2 milyar doların üzerinde yatırım yaptılar. Ülkenin en büyük üç mobil operatöründen biri olan  Türk yatırımı Lifecell 2015 yılında ülkede gerçekleşen en büyük devlet ihalesini şeffaf bir biçimde kazandı ve geçtiğimiz yılın en büyük özelleştirmesini gerçekleştirmiş oldu. Türk giyim markası Colin’s Ukrayna’nın en büyük satış metrekaresine sahip perakende firması. Gap, Marks&Spencer, Casharel, Lacoste gibi   global giyim markaları Ukrayna’da Türkler tarafından yönetiliyor. Kozmetikten, makineye, ilaçtan, tekstile birçok alanda Türk firmalarının Ukrayna’da pazar lideri olduğuna tanıkılık ediyoruz. Her şeyden önemlisi iki yıldır Ukrayna büyük bir ekonomik kriz yaşamasına ve birçok yabancı firma ülkeyi terk etmesine rağmen, Türk firmalarının Ukrayna’da ki yatırımları artıyor. Ağaç işleme, tekstil gibi alanlarda yeni fabrikaların açıldığını görüyoruz. 

tass_6804362-pic4_zoom-1000x1000-81909

Türk inşaat firmaları ise Ukrayna’da bugüne kadar 5 milyar doların üzerinde taahhüt gerçekleştirdiler. Yüzlerce kilometre otoyol, köprüler, enerji santralleri, 5 yıldızlı oteller Türk inşaat firmaları tarafından yapıldı. Ukrayna’nın dünyaya açılan kapısısı Kiev Borispol Havalimanı yeni terminalı ve Ukrayna’nın en modern futbol stadyumu da yine Türk firmaları tarafından inşa edilmiş projeler. Türk inşaat firmalarının otel, enerji santrali ve otoyol inşaatları ise devam ediyor. 

Ukrayna’nın, Türkiye’deki yatırımları ise ne yazık ki şimdilik oldukça zayıf. Ukrayna ekonomi bakanlığının yurtdışında iş yapan firmalara verdiği teşviklerin hemen hemen hiç olmaması bunda önemli etkenlerden biri. Bununla beraber Ukrayna’nın en büyük süt ürünleri üreticisi Terrafood geçtiğimiz yıl,Türkiye’de önemli bir yatırıma imza atarak günlük 1000 ton süt işleme kapasitesine sahip bir fabrikanın açılışını Karaman’da gerçekleştirdi. Türkiye 80 milyonluk nüfusu ve yaklaşık 800 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğüyle ciddi bir pazar. Ukrayna firmaları Türkiye ile ilgili ticarete de yatırıma da daha çok önem göstermeli. 

NO: Bu yıl TUİD’in öncülüğünde Türkiye sanayisinin merkezi Kocaeli’de tarihte ilk kez bir Türkiye Ukrayna Sanayi Forumu icra edildi. Bu organizasyona ilişkin geri bildirimleriniz neler? Yeni projeler var mı?

Uluslararası Türk Ukrayna İşadamları Derneği’nin, Ukrayna Ticaret ve Sanayi Odası ile birlikte organizatörlerinden olduğu ve Türkiye sanayisinin %17’sinin bulunduğu Kocaeli’de gerçekleştirilen bu forum, Türkiye Ukrayna ekonomik ilişkileri açısından iki nedenle tarihi bir forum oldu. Birincisi iki ülke arasında ilk kez sanayi temalı bir forum gerçekleştiridi. İkincisi Ukrayna’nın Türkiye Büyükelçisi Sergey Korsunskiy’in sözleriyle iki ülkenin 25 yıllık ilişkilerinde ilk kez Ukrayna’dan Türkiye’ye bir seferde bu kadar kalabalık bir işadamı heyeti geldi. Forum esnasında 200’ün üzerinde Türk ve Ukraynalı firma arasında ikili iş görüşmeleri yapılırken, çok sayıda ticari bağlantılar sağlandı ancak bence daha önemlisi, Türkiye’nin kamu ve özel sektör olarak kalkınma konusundaki stratejileri ve uygulamalarının Ukrayna tarafına aktarılması için bu forum bir zemin oluşturdu.  

Teorik program olarak Türkiye Ekonomi, Sanayi ve Kalkınma Bakanlıkları’ndan uzmanlar Türkiye’deki Organize Sanayi Bölgeleri, Teknoloji Kentleri, Serbest Bölgeler, Kalkınma Ajansları hakkında sunumlar yaparken, pratikte bu merkezler Ukrayna heyeti tarafından ziyaret edildi. Türkiye’nin en büyük özel sektör altyapı projelerinden biri ve dünyanın en büyük 4. asma köprüsü olan Osmangazi Köprüsü de büyük projelere örnek olarak Ukrayna heyeti tarafından gezildi. 8 milyar dolarlık bedeli tamamen özel sektör tarafından finanse edilen bu dev projeyi açılış öncesi gezen son heyet de Ukrayna heyeti olmuş oldu. 

Partner kuruluşlarımızla birlikte birinci Türkiye Ukrayna Teknoloji Zirvesini ve yine birinci Türkiye Ukrayna Perakende Forumlarını da en kısa zamanda gerçekleştirmek istiyoruz. 

NO: Türk ve Ukraynalı işadamlarıyla geniş kontaklarınız var. Yalnız teoride değil, sahada da çalışan bir isimsiniz. İki ülke iş dünyaları birbirlerine  hangi alanlarda faydaları olabilir? 

BP: Türkiye’nin Ukrayna’ya, Ukrayna’nın ise Türkiye’ye verebileceği çok şey var. Türkiye’nin AB ile 20 yıldır uyguladığı bir Gümrük Birliği var. Yine IMF ile uzun süreli işbirliği yapıldı. IMF’den onlarca yıl boyunca borç olan Türkiye, bugün IMF’e borç veren ülkelerden biri haline geldi. 2001 yılında Türkiye’nin kişi başına geliri bugünkü Ukrayna gibi aşağı yukarı 2.200 dolardı ve 10 yılda kişi başına gelir 10 bin dolarlara çıktı. Türk firmalarının IMF, AB ilişkileri ve krizlerle mücadele konusunda önemli deneyimleri var ve bu süreçleri bugün Ukrayna yaşıyor. Türkler bu olumlu ve olumsuz deneyimlerini Ukraynalı meslektaşlarına aktarabilirler.

92099

Ukrayna, kendi uçağını, tankını yapabilen, yüksek eğitimli işgücüne sahip bir ülke. Dünyada en çok sertifikalı yazılım uzmanına sahip ilk 5 ülke arasında yer alıyor. Tarım, enerji gibi alanlarda da önemli fırsatlar sunuyor. Bu alanlarda Türk ve Ukraynalı firmaların birbirlerini tamamlayabileceğini düşünüyorum. Türkiye’nin özellikle Küçük ve Orta Boy İşletmelerin ihracatlarını destekleme yöntemleri, fuar, yurtdışı yatırım teşvikleri, ihracat finasmanı gibi alanlardaki deneyimleri paylaşılabilir. İşbirliği yapılabilecek bir başka alan ise kuşkusuz turizm. Tüm bu alanlarda iki ülkenin iş dünyasının temsilcisi olan kurumlara büyük iş düşüyor. Kanımca TUİD ve onun Ukrayna’da işbirliği içerisinde olduğu kurum olan Ukrayna Ticaret ve Sanayi Odası ve özelinde Zaporoje Ticaret ve  Sanayi Odası bugüne kadar bu alanlarda çok güzel sınav verdiler. Ancak bulunduğumuz bu güzel seviye ile yetinmemeliyiz.  Bu ilişkiler daha da gelişmeli, Türk ve Ukraynalı işadamları daha sık bir araya gelmeli ve daha çok alanda işbirliğine gitmeliler. 

Burak PEHLİVAN

www.burakpehlivan.org

http://twitter.com/bpehlivan

https://www.facebook.com/pages/Burak-Pehlivan/170855116313709

Burak Pehlivanhttps://burakpehlivan.org
Ukrayna, Ukrayna Türkiye ilişkileri, Doğu Avrupa ülkeleri ve yaşama dair bin beşyüzden fazla yazı, makale, bildiri ve rapor kaleme alan; OECD, EBRD, UNDP, USAID ve Dünya Bankası gibi uluslararası kurum ve kuruluşların organizasyonlarında Ukrayna, kalkınma politikaları, Ukrayna Türkiye ekonomik ilişkileri ve serbest ticaret gibi alanlarda uzman, konuşmacı olarak da görüşlerini paylaşan ve bu konularda onlarca konferans veren Pehlivan, Almanca, İngilizce, İtalyanca ve Rusça bilmektedir

Diğer Haberler

Bizi Takip Edin

26,500BeğenenlerBeğen
3,252TakipçilerTakip Et
3,989AboneAbone Ol
- Reklam -spot_img

Güncel Haberler